Эпĕ вăрçă чарăнсан 10 çултан çуралнă. «Вăрçă» сăмах хăлхара пулнă: «вăрçăччен», «вăрçă хыççăн», «вăрçă вăхăтĕнче» - хăть те мĕн çинчен калаçу пуçарсан та çак сăмахсем янăранă. Мĕншĕн/ Мĕншĕн тесен ялта кашни килтех çапăçусене хутшăннă çынсем пурăннă, кашни килте тенĕ пекех вăрçăра вилнисем е хыпарсăр çухалнисем пулнă, урама тухсан - инвалидсем: куçсăр, урасăр е алăсăр...

Пирĕнпе юнашар Ваççук мучи ?Васильев Василий Васильевич% пурăнатчĕ, вăл питĕ сахал калаçатчĕ, куçĕсем тунсăхлăччĕ, эпĕ вăл кулнине те астуматăп. Вĕсен пÿрчĕн сулахай енĕ пирĕн пахчана тухатчĕ, ун çавăнта мастерскойччĕ. Ваççук мучи унта пулнине эпĕ вăл ÿсĕрнĕ тăрăх ăнланаттăм: тăршшĕпех «кăххăм-кăххăм» тени илтĕнетчĕ. Чĕлĕмĕ сÿнсен те тути хĕрринче тăратчĕ. Кайрантан-кайран, вăрçă чарăнни 30 çул ытла иртсен, пĕлтĕм: Ваççук мучи тыткăна лекнĕ, тарнă, Итали партизанĕсемпе пĕрле фашистсене хирĕç çапăçнă ?историнче ку пулăма «Движение сопротивления» теççĕ%. Вăрçă чарăнсан совет ялавĕ айне пынă - ăна вара Тăван çĕршыва çитсен суд туса шахтăна ĕçлеме янă, килне 1953 çулта тин таврăннă - Сталин вилнĕ хыççăн. Ку хушăра унăн икĕ ачи вилнĕ: вĕсен амăшĕ фронт валли вăрман каснă, ачисене суккăр кукамăшĕпе тата кукашшĕпе сивĕ пÿртре хăварнă - вутă çителĕклĕ пулман... 1965 çулта Ваççук мучи ячĕпе Италирен посылка килнĕ. Итальянецсем ăна хăйĕн салтак кутамккине тата хăшпĕр япалине ярса панă, Итали наградине те...

Тĕплĕнрех хаçатра

Зоя ФЕДОРОВА